Καλή Μεγάλη Σαρακοστή, αδέλφια - Καλή Ανάσταση!

 

Φωτο από εδώ

o-nekros.blogspot.com 

Η Μεγάλη Σαρακοστή αρχίζει την Καθαρή Δευτέρα και ολοκληρώνεται το Μ. Σάββατο. Διαρκεί 48 ημέρες (γίνονται 50, μαζί με την Τετάρτη και την Παρασκευή της 2ης εβδομάδας της Αποκριάς). Είναι μία από τις δύο πιο αγαπημένες εκκλησιαστικές περιόδους του λαού μας. Η άλλη είναι ο Δεκαπενταύγουστος. Είναι τόσο αγαπημένη περίοδος, όχι λόγω της νηστείας, αλλά λόγω των ωραίων τελετών που γίνονται στην εκκλησία κατά τη διάρκειά της. Με πιο γνωστή τελετή τους Χαιρετισμούς της Παναγίας.

Το έτος έχει τέσσερις σαρακοστές (=περιόδους νηστείας): α) Τη "Μικρή Σαρακοστή" ή Σαρανταήμερο, πριν τα Χριστούγεννα (15 Νοε - 24 Δεκ.), β) τη Μεγ. Σαρακοστή, γ) τη Νηστεία των Αγίων Αποστόλων (από τη Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων - μία Κυριακή μετά την Πεντηκοστή) ώς τις 29 Ιουνίου (εορτή Πέτρου & Παύλου), δ) το Δεκαπενταύγουστο, 1 - 14 Αυγούστου, προς τιμήν της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (6 Αυγ.) και της Κοίμησης της Θεοτόκου (15 Αυγ.).

Ημέρες νηστείας είναι επίσης (α) κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, εκτός εξαιρέσεων, (β) μεμονωμένες ημέρες, όπως οι: 6 Ιανουαρίου (παραμονή των Φώτων), 29 Αυγούστου (μνήμη του Τιμίου Προδρόμου) και 14 Σεπτεμβρίου (η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού).

Λόγοι για τους οποίους υπάρχει στο χριστιανισμό η νηστεία: α) η ισχυροποίηση της θέλησης, ώστε ο άνθρωπος να μπορεί να αποφεύγει τα πάθη του (τις ηθικές και πνευματικές "εξαρτήσεις", που τον οδηγούν μακριά από το Θεό και το συνάνθρωπο), β) η απομάκρυνση για λίγο από τις επίγειες απολαύσεις, για να στραφούμε προς πνευματικές και ουράνιες απολαύσεις (γι' αυτό κατά τις νηστείες γίνονται περισσότερα πράγματα στην εκκλησία), γ) η καλλιέργεια της ταπείνωσης (ταπεινότητας - ταπεινοφροσύνης), που θεωρείται η πηγή και της αγάπης - γι' αυτό, δε νηστεύουμε όποτε και όπως θέλουμε, αλλά όταν και όπως είναι ορισμένο από την Εκκλησία για όλους.

Η νηστεία: α) εντάσσεται στο πνεύμα του "ασκητικού τρόπου ζωής", δηλ. στο ότι σταματάμε πράγματα που μας αρέσουν και μπορούμε να τα κάνουμε, για να πετύχουμε ένα σημαντικότερο στόχο (π.χ. αυτό που κάνουν και οι αθλητές ή οι υποψήφιοι των πανελληνίων εξετάσεων), β) δεν πρέπει να είναι μόνο νηστεία φαγητού, αλλά και αυξημένη προσπάθεια αποφυγής του κακού και διάπραξης του καλού (καλλιέργειας των αρετών, της αγάπης, της συγχώρησης, της φιλανθρωπίας κ.λ.π.). 

Οι Κυριακές της Μεγάλης Σαρακοστής

Κυριακή της Ορθοδοξίας 2019 στις Φιλιππίνες (από εδώ)

ΕΥΧΗ

Όλες οι Κυριακές της Μεγάλης Σαρακοστής, σαν να είναι σταθμοί στο ταξίδι ενός πνευματικού ταξιδιώτη, τιμούν πρόσωπα ή γεγονότα, που περιέχουν μηνύματα για τη συμμετοχή του ανθρώπινου σώματος και του υλικού κόσμου στην ένωση με το Θεό εν Χριστώ και για την τελειοποίηση και «θέωση» (δηλ. την τελειότερη αγιότητα) του ανθρώπου, ακόμη και του πιο διεφθαρμένου και αμαρτωλού (με μετάνοια βέβαια).
Είναι οι εξής Κυριακές:

Η Κυριακή της Ορθοδοξίας (Α΄ Νηστειών), όπου εορτάζεται το τέλος της Εικονομαχίας, μιας αιματηρής περιόδου στη βυζαντινή ιστορία, όπου οι αυτοκράτορες απαγόρευαν επί ποινή θανάτου στους χριστιανούς να τιμούν τις ιερές εικόνες. Οι εικονομάχοι ισχυρίζονταν ότι ο Χριστός δεν πρέπει να ζωγραφίζεται, επειδή ως Θεός, «δεν έχει σώμα». Αυτό όμως σημαίνει ότι αρνούνταν ότι ο Κύριος, εκτός από Θεός, είναι και άνθρωπος. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, τιμώντας τις εικόνες (όχι λατρεύοντάς τις, φυσικά), υπερασπίζεται την αληθινή ανθρώπινη φύση του Χριστού, εξαιτίας της οποίας μπορούμε να ενωθούμε με Αυτόν και, κατ’ επέκτασιν, με το Θεό.

Η Κυριακή του αγίου Γρηγορίου Παλαμά (Β΄ Νηστειών), του σοφού και ειρηνοποιού μοναχού και επισκόπου Θεσσαλονίκης, που (απέναντι στις αντίθετες απόψεις που είχαν έρθει από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία) υποστήριξε την ορθόδοξη άποψη ότι ο άνθρωπος μπορεί να ενωθεί με το Θεό και μάλιστα ότι ακόμη και το σώμα μας ενώνεται με το Θεό και γίνεται άγιο.

Η Κυριακή της Σταυροπροσκύνησης (Γ΄ Νηστειών), όπου οι χριστιανοί έρχονται στη θεία λειτουργία και ασπάζονται το σταυρό του Κυρίου, για να ενισχυθούν πνευματικά για το υπόλοιπο της Σαρακοστής. «Όπως ένας βασιλιάς που έρχεται σε μια επαρχία, στέλνει πρώτα τα λάβαρά του, για να προετοιμάσει το λαό για τον ερχομό του, έτσι κι ο Χριστός, που έρχεται στην εορτή του Πάσχα, στέλνει πρώτα το λάβαρό Του, το Σταυρό, για να πάρει θάρρος ο λαός και να προετοιμαστεί να Τον υποδεχτεί», όπως γράφει ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν.

Η Κυριακή του αγίου Ιωάννη της Κλίμακος (Δ΄ Νηστειών), ενός αγίου από το Σινά, που έγραψε, τον 6ο αιώνα μ.Χ., το βιβλίο Κλίμαξ (=Σκάλα), όπου μελετά τις αρετές και τα πάθη της ανθρώπινης ψυχής, δηλ. τα σκαλοπάτια που ανεβάζουν τον άνθρωπο στο Θεό και εκείνα που τον κατεβάζουν στο σκοτάδι και στην απώλεια. 
Για τον άγιο Ιωάννη της Κλίμακος, ας προσθέσουμε την εξής εμπειρία ζωής (από εδώ):
"...Θυμάμαι την περίπτωση ενός προτεστάντη που, καθώς μελέταγε τα γραπτά του αγίου, αναθεώρησε πολλά για τα πιστεύω του, τις πεποιθήσεις του, όπως επίσης και για την ποιότητα που νόμιζε πως είχε η πνευματική του κατάσταση. Ο άγιος στάθηκε αφορμή (αν και δεν ήταν ο μόνος) ο προτεστάντης αυτός να μεταστραφεί αργότερα στην Εκκλησία του Χριστού (Ορθοδοξία) και ν' αφήσει πίσω του τον κίβδηλο πνευματικό κόσμο κάποιων ονειροπαρμένων δυτικοαναθρεμμένων Χριστιανών.
Ανακάλυψε πως η Εκκλησία δεν είναι ένας απέραντος ηθικισμός με ωραία λόγια, ευφάνταστη παρουσία, όμορφα κοστούμια με περιποιημένα μαλλιά και καλές πράξεις να επιβεβαιώνουν τους λογισμούς των δογμάτων. Έμαθε πως ήταν αμαρτωλός και γεμάτος πάθη και αυτό ήταν για εκείνον μια πρωτόγνωρη ανακάλυψη!
Είχε μάθει να ζει με αυτοπεποίθηση, στηριζόμενος στη συναισθηματική του πεποίθηση πως είναι αναγεννημένος, κι έχοντας φορέσει το μανδύα της ταπεινοφροσύνης, προχωρούσε στην οδό της δικής του ευδαιμονίας. Αργότερα πληροφορήθηκε εσωτερικά πως ο μανδύας αυτός είχει δυό ονόματα: Υπερηφάνεια και Ταπεινολογία. Φαντάζεστε το σοκ που υπέστη; Νόμιζε πως ξύπνησε από όνειρο, κι όμως είχαν περάσει χρόνια...".

Η Κυριακή της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας (Ε΄ Νηστειών), μιας πόρνης από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, που μετανόησε πικρά, έζησε ως ερημίτισσα στην έρημο του Ιορδάνη σχεδόν για 50 χρόνια και κατέληξε μεγάλη και θαυματουργή αγία και παράδειγμα μετάνοιας και επιστροφής στο Χριστό.

Τέλος, έρχεται η Κυριακή των Βαΐων, όπου ο Χριστός ανατρέπει τις εθνικιστικές προσδοκίες των Ιουδαίων (που Τον περίμεναν σαν στρατηγό, που θα κήρυττε επανάσταση με το σπαθί), μπαίνει στα Ιεροσόλυμα ως άοπλος ιππέας ενός ταπεινού όνου, ακολουθούμενος από άοπλους και φτωχούς μαθητές, φέρνει στη Γη τη βασιλεία των ουρανών (αντί για την πολιτική επανάσταση και το εθνικό μεγαλείο που ονειρευόταν ο όχλος) και το πληρώνει με το ζωή Του λίγες μέρες μετά, κάτω από το μπαλκόνι του Πιλάτου, για να καλέσει στη σωτηρία όλο τον κόσμο, ακόμη κι εκείνους τους ίδιους ανθρώπους του όχλου που άσπλαχνα Τον δίκασε και Τον καταδίκασε (βλ. και Πράξεις των Αποστόλων, 2, 36-40). Και φυσικά και εμάς.
Καλή Μεγάλη Σαρακοστή – Καλή Ανάσταση!

Κυριακή των Βαΐων στο Κάνσας, ιερά μονή Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας (εδώ, στο τέλος της ανάρτησης)

Περισσότερα:

Α΄ Νηστειών: της Ορθοδοξίας

Β΄ Νηστειών: του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Γ΄ Νηστειών: της Σταυροπροσκύνησης

Δ΄ Νηστειών: του αγίου Ιωάννη της Κλίμακος

Ε΄ Νηστειών: της αγίας Μαρίας της Αιγυπτίας

Κυριακή των Βαΐων, με την οποία αρχίζει η Μεγάλη Εβδομάδα.

Προηγιασμένη & Χαιρετισμοί: δυο απολαύσεις της Σαρακοστής (άρχισαν)

 

Εικ. από εδώ (Παναγία Ρευματοκράτειρα)

Η Μεγάλη Σαρακοστή, για τους ορθόδοξους χριστιανούς, είναι ίσως η ομορφότερη περίοδος του έτους. Αυτό που την κάνει τόσο όμορφη είναι οι υπέροχες τελετές που γίνονται καθημερινά ή σε εβδομαδιαία βάση τις εκκλησίες μας.

Παραθέτω ένα απόσπασμα από το άρθρο «Μεγάλη Σαρακοστή - να μην ξεχάσω», το οποίο παρακαλώ κάθε ενδιαφερόμενο να αναζητήσει, αν θέλει, για να το διαβάσει ολόκληρο.

«…Να μην ξεχάσω να παρακολουθήσω (πιο σωστά: να συμμετάσχω) στην προηγιασμένη και να πάω ν’ ακούσω τους Χαιρετισμούς, έστω κι αν χρειαστεί να κλείσω το μαγαζί μου, ν’ αφήσω τη δουλειά μου, ν’ αναβάλω ένα ραντεβού ή να λείψω απ’ το φροντιστήριο (αν είμαι μαθητής) για κανα-δυο ωρίτσες. Αξίζει!

Η «προηγιασμένη» είναι μια σύντομη λειτουργία, που τελείται στο ναό συνήθως κάθε Τετάρτη βράδυ και κάθε Παρασκευή πρωί όλη τη Μεγ. Σαρακοστή. Η βραδινή προηγιασμένη είναι μια πανέμορφη λειτουργία, με χαμηλό φωτισμό, τον ιερέα στα μαύρα και γενικά ατμόσφαιρα γεμάτη συγκίνηση («κατάνυξη»). Σ’ αυτή τη λειτουργία δεν τελείται η θεία Μετάληψη, αλλά ο ιερέας φέρνει και προσφέρει σε όποιον θέλει να μεταλάβει θεία Μετάληψη από την προηγούμενη Κυριακή – γι’ αυτό λέγεται «προ-ηγιασμένη» ή θεία λειτουργία «των προηγιασμένων Δώρων» [=θεία Μετάληψη], επειδή δεν αγιάζεται εκείνη την ώρα, αλλά έχει αγιαστεί από πριν.

Τη Μεγ. Σαρακοστή δεν γίνεται κανονική λειτουργία, παρά μόνο Σάββατο, Κυριακή και κάποιες μεγάλες γιορτές (π.χ. του Ευαγγελισμού). Τις άλλες μέρες γίνεται μόνο προηγιασμένη. [Σημείωση: «λειτουργία» ονομάζεται ΜΟΝΟ εκείνη η τελετή, στην οποία μεταλαβαίνουμε, ΟΧΙ κάθε τελετή που γίνεται στην εκκλησία]. Ο λόγος; Η ορθόδοξη λειτουργία έχει κεντρική αναφορά στην ανάσταση του Χριστού, ενώ η Μεγ. Σαρακοστή είναι μια περίοδος με κεντρική αναφορά στη σταύρωση. Έτσι, δεν ταιριάζει η κανονική λειτουργία. Την Κυριακή όμως ταιριάζει, γιατί κάθε Κυριακή όλο το χρόνο είναι πάντα γιορτή της ανάστασης του Χριστού, ενώ το Σάββατο γίνεται λειτουργία για τις ψυχές των νεκρών, γιατί το Σάββατο είναι η μέρα των νεκρών στην Ορθοδοξία (δε λέμε «νεκρών», αλλά «κεκοιμημένων», γιατί δεν υπάρχει θάνατος, όλοι είναι ζωντανοί στον ουρανό και περιμένουν την ανάστασή τους στη Δευτέρα Παρουσία, για την οποία μίλησε πολλές φορές ο Ιησούς).

Οι Χαιρετισμοί σίγουρα ξέρεις τι είναι: ένα μεγάλο ποίημα, από τα ωραιότερα παγκοσμίως, που απευθύνεται στην Παναγία και τον έχει γράψει μάλλον ο άγιος Ρωμανός ο Μελωδός, ένας μεγάλος ποιητής και μουσικός του 7ου αιώνα μ.Χ. (από τους μεγαλύτερους Έλληνες ποιητές όλων των εποχών). Έχει 24 στροφές, που αρχίζει κάθε μία και με ένα γράμμα της αλφαβήτου, κατά σειρά. Το κόβουμε σε 4 μέρη και λέμε ένα κάθε Παρασκευή βράδυ τη Μεγ. Σαρακοστή, ενώ την 5η Παρασκευή το λέμε όλο μαζί (είναι ο Ακάθιστος Ύμνος).

Τους Χαιρετισμούς τους λέει ο ιερέας (κάνει μια μουσική απαγγελία, όπως γινόταν στο Βυζάντιο), αλλά, πριν βγει να τους απαγγείλει μπροστά στην εικόνα της Παναγίας, οι ψάλτες ψάλλουν ένα άλλο υπέροχο μουσικό και ποιητικό έργο, γραμμένο από τον άγιο Ιωσήφ τον Υμνογράφο (μεγάλο ποιητή και μουσικό του 9ου αιώνα), τον «κανόνα των Χαιρετισμών» (κανόνας είναι ένα σπουδαίο είδος μουσικής και ποίησης, που ανήκει στην κλασική μουσική του Βυζαντίου)…».

 

Παρακαλώ και:

Χαιρετισμοί σε χρόνους μαύρης σκλαβιάς