Το σπήλαιο του Μελιδονίου, που έγινε τόπος τραγωδίας και αυτοθυσίας το 1824

 

Newsbeast

 

Είναι ένα από τα ωραιότερα και ιστορικότερα σπήλαια της Ελλάδας. Ωστόσο, έμελλε να συνδέσει το όνομά του και με μία τραγική, μα και συνάμα ηρωική σελίδα της ιστορίας της Κρήτης και της χώρας γενικότερα. Είναι το σπήλαιο Μελιδονίου ή Γεροντόσπηλιος, όπου σε αυτό βρήκαν τραγικό θάνατο τον Γενάρη του 1824, 370 γυναικόπαιδα και άντρες που είχαν καταφύγει στο εσωτερικό του, αρνούμενα να παραδοθούν στους Τούρκους.

Το ιστορικό σπήλαιο βρίσκεται περίπου 18 χιλιόμετρα από το χωριό Μελιδόνι στο νομό Ρεθύμνου [δήμος Μυλοποτάμου], σε μια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Το ίδιο το σπήλαιο διακρίνεται από αψιδωτή είσοδο με θέα τον Ψηλορείτη, ενώ εσωτερικά αποτελείται από δύο κύριες αίθουσες που αναπτύσσονται σε δύο επίπεδα με έντονη κλίση και πλούσιο λιθωματικό διάκοσμο. Μάλιστα, υπήρξε ένα από τα σπουδαιότερα λατρευτικά σπήλαια.

Το γεγονός που το έχει κάνει ιδιαίτερα γνωστό και αυξάνει την ιστορική του σημασία είναι ότι κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 1823, 340 γυναικόπαιδα και 30 άντρες είχαν καταφύγει στο εσωτερικό του, αρνούμενα να παραδοθούν, πέθαναν από ασφυξία.

Όταν ο Χουσείν Μπέης πληροφορήθηκε για τη κρυψώνα αυτή στην οποία είχαν καταφύγει, κύκλωσε το σπήλαιο, με το στρατό του και τους ζήτησε να παραδοθούν.

Εκείνοι αρνήθηκαν και μετά από πολιορκία μηνών, οι Τούρκοι έριξαν εύφλεκτες ύλες από το άνοιγμα της κορυφής του σπηλαίου και έβαλαν φωτιά. Έτσι άφησαν την τελευταία τους πνοή ενώ πλέον στην κεντρική αίθουσα του σπηλαίου έχει τοποθετηθεί οστεοφυλάκιο.

Σταλακτίτες και σταλαγμίτες δημιουργούν ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα στο εσωτερικό του σπηλαίου και προσφέρουν ένα ονειρικό θέαμα στον επισκέπτη.

Επιπλέον ογκώδεις βράχοι δίνουν μια άλλη, ιδιαίτερη αίσθηση και οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να περνούν από τη μία αίθουσα στην άλλη. Η «αίθουσα των βράχων» και ο «Θάλαμος της Καταβόθρας» είναι μερικές από αυτές.

 

200 χρόνια από το Τραγικό Ολοκαύτωμα στο Σπηλαίου Μελιδονίου

 

Η νηστεία της παραμονής των Φώτων (και τα "φωτοκόλλυβα")

 

Από εδώ

 

"Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός..."

 

Η γιορτή των Θεοφανείων (τα Φώτα), με την οποία ουσιαστικά κλείνει το άγιο Δωδεκαήμερο (ακολουθεί η τιμητική γιορτή της "Σύναξης του Προδρόμου", επειδή ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος πρωταγωνιστεί στη βάφτιση του Χριστού) είναι μια από τις μεγαλύτερες γιορτές του ορθόδοξου λαού μας, με πλούσια λαογραφία, στην οποία βέβαια κυριαρχεί ο αγιασμός των υδάτων, οι βουτηχτάδες που βγάζουν το Σταυρό από τη θάλασσα ή τις λίμνες κ.τ.λ., το "φώτισμα" με αγιασμό από τον παπά στα σπίτια μας, στα μαζαγιά, τα χωράφια, ακόμα και τα αυτοκίνητα, τα γεωργικά μηχανήματα κ.τ.λ.

Κατά τις παλιές παραδόσεις του λαού μας, αυτή τη μέρα φεύγουν και οι καλικάντζαροι. Η ιδέα ότι υπάρχουν καλικάντζαροι ανήκει στη λαϊκή θρησκευ-τικότητα του λαού μας, έχει αρχαιοελληνική προέλευση και δεν είναι αποδεκτή από τους αγίους διδασκάλους της Ορθοδοξίας. Είναι ένας λαϊκός μύθος.

Αυτό όμως που θα ήθελα να υπενθυμίσω μ' αυτό το post, είναι ότι στις 5 Ιανουαρίου (παραμονή των Φώτων), οι ορθόδοξοι χριστιανοί νηστεύουμε. Είναι μια αλάδωτη νηστεία, δηλαδή νηστεύουμε και το λάδι, όχι μόνο το κρέας, το ψάρι, τ' αβγά και το γάλα. Τρώμε αλάδωτο φυτικό φαγητό. 

Η αυστηρή αυτή νηστεία είναι μέρος της προετοιμασίας μας για να πιούμε Μεγάλο Αγιασμό στις 6 Ιανουαρίου, την ημέρα των Φώτων. Παρακαλώ, ας μην την ξεχάσουμε.

Στην Κρήτη, όταν η παράδοση ζούσε ακόμα, την παραμονή των Φώτων παρασκεύαζαν ένα αλάδωτο νηστίσιμο φαγητό που λεγόταν "φωτοκόλλυβα" ή "παπούδια" (επίσης ψαροκόλλυβα ή παλληκάρια). Ήταν βρασμένο στάρι (=κόλλυβα), μαζί με φασόλια, φάβα (ολόκληρη, δεν ήξεραν τότε την αλεσμένη), φακές, κουκιά και γενικώς ό,τι όσπρια υπήρχαν στο σπίτι. Τα έβραζαν και τα έτρωγαν με αλατάκι, συνοδευόμενα με ψωμί, κανένα κρεμμύδι, ελιές κ.τ.λ. (όταν δεν τρώμε λάδι, μπορούμε να φάμε ελιές, για να παίρνουμε τις βιταμίνες τους).

Φωτοκόλυβα έδιναν και στα πουλιά (στις κότες και τα περιστέρια) αλλά και στα ζώα του σπιτιού, ιδίως στα βόδια, επειδή με τα βόδια είχαν οργώσει το χωράφι για να σπείρουν το στάρι και τα όσπρια. Έπρεπε λοιπόν να γευτούν κι αυτά τους καρπούς των κόπων τους.

Η φωτογραφία από την ανάρτηση "Το ξεχασμένο φαγητό της παραμονής των Φώτων".

Για τη λαογραφία των Φώτων υπάρχει πλούσια αρθρογραφία στο Ίντερνετ. Ευχόμαστε η χάρη της εορτής να αγιάσει την καρδιά και τη ζωή όλων μας - όλων σας.

Για το νόημα της νηστείας στην Ορθοδοξία, δες λίγα εδώ. Εξαιρετικό (πλήρες, θα έλεγα) blog για τη νηστεία (με πολλές συνταγές, αλλά και άρθρα και πληροφορίες, θεολογικά θέματα κ.τ.λ.) δες εδώ.

Καλώς να 'ρθεις, άγιε Βασίλη! Καλή κι ευλογημένη νέα χρονιά!

Ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας ως προστάτης των φτωχών 

(που είναι ζωγραφισμένοι γύρω του). Από εδώ.

Ένα πρωτοχρονιάτικο κλικ, παρακαλώ, στα:

Καλώς να 'ρθεις, άγιε Βασίλη! Καλή κι ευλογημένη νέα χρονιά! 

Ναι! Υπάρχει άη Βασίλης!!

«Τομές στο χρόνο», η 8η μέρα και η Περιτομή του Ιησού

Τη νέα χρονιά μας, ας επικρατήσει η ειρήνη του Χριστού μας σε όλο τον κόσμο, μέσα μας και μέσα στους αδελφούς μας. Αμήν.